میلیونها کودک خواه یا ناخواه به نوعی تحت تأثیر همه گیری کووید-19 (19-COVID که بعنوان یکی از ویروس های خانواده ی کرونا دسته بندی میشود) قرار میگیرند. پیش بینی میشود که بیشترین تأثیر این همه گیری بر گروه های فقیر اقتصادی-اجتماعی بروز کند، چراکه زمینه ی آسیب پذیری و محرومیت در این گروه ها بالاتر است.
با این حال، فارغ از اثرات منفی بسیار زیاد این همه گیری و تأثیر ویژه ی آن بر کودکان و آینده ی آنها، برخی تغییرات مثبت نیز ممکن است از دل این بحران جهانی متولد شده باشد. این مقاله از ضربی نو درباره آنچه بعنوان اثرات احتمالی این همه گیری دیده میشود بحث میکند و گذری بر اثرات منفی و اثرات مثبت احتمالی اندک کووید-19 برای کودکان خواهد داشت.
اثرات منفی کووید-19
بی تردید اثرات منفی کووید-19 تجربه ای غم انگیز در دوران کودکی متولدین سالهای اخیر بوده است و بدون مراقبت و همراهی با کودکان، خسارت جبران ناپذیری بدنبال خواهد داشت. از طرفی، اگرچه عفونت کووید-19 در ابتدا کوکان را آلوده نساخته و یا نوع سیستم ایمنی کودکان بخوبی با آن مقابله میکرده است، گونه های جهش یافته ی این ویروس، برای مثال گونه ی دلتا، نه تنها کوکان را آلوده میسازد، بلکه نیاز به استفاده از مکمل های غذایی و یا حتی استفاده از دارو را برای کوکان در سنین بسیار پایین و یا حتی کودکانی که به تازگی دوران شیرخوارگی آنها طی شده است ناگزیر ساخته است. برخی اثرات منفی کووید-19 بر روی کوکان عبارت است از:
🛑 تأثیر روی آموزش: کاهش کیفیت، محرومیت از تحصیل برای برخی کودکان، یادگیری ناکافی، مشکل دسترسی به اینترنت برای برخی کودکان، کاهش خروجی ها و نتایج مفید آموزشی، شکاف یادگیری گسترده بین گروههای اقتصادی-اجتماعی پایین و بالای جامعه؛
🛑 اضطراب درباره ی آینده: تأخیر در امتحانات، شروع دیرهنگام جلسات آموزشی جدید، ایجاد اضطراب و سرخوردگی از آینده
مسایل سلامتی: عدم فعالیت های بدنی در فضای باز، افزایش احتمال ابتلاء به انواع اختلالات سلامتی، احتمال کاهش کیفیت تغذیه، عدم ایمن سازی مناسب، اثرات روی دوران شیرخوارگی کودکان؛
🛑 تغییرات در قالب پرخاشگری رفتاری: انزوای اجتماعی، سرخوردگی، عصبانیت و اضطراب؛
🛑 فقدان فضای رقابتی: قطع ارتباط با مدرسه، از بین رفتن اشتیاق و عالقه به رقابت؛
🛑 اعتیاد به رسانه های اجتماعی و اینترنت: مزاحمت های سایبری، سوء استفاده ی جنسی، اعتیاد به رفتارهای نامناسب؛
🛑 افزایش خطرات استثمار کودکان: محرومیت از آموزش رفتاری، برخورد نامناسب با کودک در خانه، کودک آزاری، کار کودکان؛
اثرات مثبت کووید-19
علیرغم اینکه همه گیری کووید-19 یک بحران جهانی بوده است و تاکنون خسارات شدیدی را به گروههای مختلف سنی وارد کرده است، اما شاید بتوان به بخش پُر لیوان نیز نگاه کرد و اثرات مثبت هرچند کوچک این بیماری را برای کوکان نیز مدنظر قرار داد. برخی اثرات مثبت احتمالی کووید-19 برای کوکان عبارت است از:
✅ رشد دوران کودکی: فراگیری مهارتهای آموزشی جدید از جمله کار با اینترنت و فضای مجازی تحت نظارت والدین، همکاری با سایر اعضاء خانواده در فعالیتهای فیزیکی داخل خانه، رشد شخصیتی، افزایش اعتماد به نفس؛
✅ افزایش آگاهی: آگاهی درباره ی یک بیماری ناشناخته و اهمیت سلامت، افزایش قوای درونی برای رویارویی با چنین چالشهایی در آینده؛
✅ توانایی ایجاد روابط و همدلی: نزدیکی بیشتر به خانواده در فعالیتهای مختلف، ایجاد پیوندی از عشق و محبت، افزایش حس فداکاری و همدردی نسبت به نوع بشر، رشد برخی اخلاق های انسانی و حس همدلی و مشارکت در سالهای نخست زندگی، ایجاد اُفقهای جدید فراتر از خانه و مدرسه مانند اهمیت طبیعت؛
نتیجه گیری
بطور کلی، همه گیری کووید-19 اثراتی گسترده و طولانی مدت برای کودکان در سراسر جهان بدنبال خواهد داشت. اگرچه برخی از این اثرات ممکن است مثبت باشند، اما اعتقاد بیشتر محققین بر آن است که اثرات منفی مخرب خواهد بود و میتواند میلیونها کودک را بطور نامطلوبی تحت تأثیر قرار دهد. سازمانهای بین المللی مراقبتهای بهداشتی، سازمان های رفاهی کودکان و دولتها باید با یکدیگر همکاری کنند تا اثرات همه گیری بر کودکان را در دوران پس از کووید-19 به حداقل برسانند. در غیر این صورت، جبران خسارتهای ناشی از کووید-19 بر سلامت جسمی و بخصوص روانی کودکان ممکن است بسیار دشوار باشد.
